«ΝΑ ΣΠΟΥΔΑΣΕΙΣ! Να μάθεις γράμματα, να γίνεις άνθρωπος!» Γιατί τα παλιά χρόνια στη Μάνη τα παιδιά σπούδαζαν παρόλο που υπήρχε φτώχεια;;;

Γενιές ολόκληρες στην Ελλάδα, ειδικά στην επαρχία και τα λαϊκά στρώματα των πόλεων, γαλουχήθηκαν με αυτή την «ευχή και κατάρα», με τους περισσότερους γονιούς να αξιώνουν επιτακτικά να δουν τα παιδιά τους πετυχημένους.Οι οικογένειες τότε ήταν πολυμελείς. Τα πέντε παιδιά δεν θεωρούνταν καθόλου πολλά, αφού σε αρκετές οικογένειες έφθαναν μέχρι και δέκα. Μεγάλωναν κάτω από συνθήκες που τους εξασφάλιζαν μία υποφερτή διαβίωση. Για το μέλλον τους φρόντιζε η τύχη. Στην οικογένεια η συμβολή της γυναίκας ήταν αποφασιστική.
Φορτωμένη με όλα τα βάρη του νοικοκυριού, προσπαθούσε με πενιχρά μέσα να τα φέρει βόλτα. Από αυτήν περίμεναν και οι δουλειές να τελειώσουν και τα προβλήματα να λυθούν. Όλα μετρημένα και λιγοστά.
Δουλειά από νύχτα σε νύχτα. Να συγυρίσει, να προφτάσει το ζύμωμα, τη μπουγάδα, το ράψιμο, το μπάλωμα. Να βρει καιρό για αργαλειό, πλέξιμο, γνέσιμο και ένα σωρό άλλες δουλειές. Όσο τα παιδιά ήταν μικρά, βοήθεια από πουθενά. Ο άνδρας, και ο καλύτερος ακόμα, δεν σηκωνόταν να βάλει ούτε ένα ποτήρι νερό. Τα περίμενε όλα στο χέρι. Θεωρούνταν μειωτικό για έναν άνδρα, '' που εκπροσωπούσε το ισχυρό φύλο'', να ασχοληθεί με δουλειές που χαρακτηρίζονταν "γυναικείες" Δηλαδή ο πατέρας έπρεπε να είναι αυστηρός, λιγομίλητος, σοβαρός και ίσως λίγο σκληρός, πνίγοντας τις περισσότερες φορές τα πραγματικά του αισθήματα για να μη παραβεί την παράδοση. Το χειμώνα τα πράγματα ήταν δύσκολα.
Οι νύχτες ατέλειωτες και παγωμένες. Συγκεντρωμένη η οικογένεια στο μοναδικό δωμάτιο που ζεσταινόταν, οι γυναίκες έπλεκαν ή μπάλωναν και οι άντρες «ονειροπολούσαν» η κάπνιζαν ενώ τα παιδιά έκαναν φασαρία. Το ΄λαμπόγιαλο΄΄ το μόνο μέσο φωτισμού εκείνο τον καιρό, αγωνιζόταν να φωτίσει το δωμάτιο.
Στη «γωνιά» έκαιγε η φωτιά κι η κατσαρόλα στην πυροστιά ετοίμαζε το φαί. Οι σκιές έστηναν χορό, γύρω στους τοίχους. Απ΄ το τζάκι η περισσότερη ζέστη έφευγε έξω. Μετά το φαγητό όλοι ζάρωναν κοντά στη φωτιά. Ο φωτισμός λιγοστός, η ζέστη μέτρια.
Μόνο ο αερισμός ήταν τέλειος. Απ΄ όλες τις χαραμάδες έμπαινε αέρας και κρύο.
Ακολουθούσε από νωρίς ύπνος. Το ντύσιμό  των παιδιών, ένα σακάκι από γκρίζο και παντελόνι ούτε κοντό ούτε μακρύ λίγο κάτω απ' το γόνατο. Παλτό ελάχιστοι φορούσαν. Αν περίσσευε κανένα παλιό σακάκι από κάποιον μεγαλύτερο, τα βόλευε μια χαρά.
Έφταναν στο σχολειό "πουντιασμένα", με πόδια μουσκεμένα και μελανιασμένα χέρια.
Η αίθουσα μικρή ή μεγάλη, δεν έφτανε μια σόμπα που αναβόσβηνε να τη ζεστάνει. Το ξύλο υπήρξε για χρόνια η βάση της παιδαγωγικής και το αποτελεσματικότερο μέσο επιβολής. Η πειθώ χρειάζονταν χρόνο, διάθεση και διαφορετική νοοτροπία. Οι δάσκαλοι έχαιραν απόλυτου σεβασμού, ήταν από τους λίγους Έλληνες που γνώριζαν γράμματα, είχαν την καθολική αποδοχή. Όταν θα ερχόταν νέος δάσκαλος σε ένα σχολείο, όλα τα παιδιά προσπαθούσαν να μάθουν αν «βαράει πολύ»! Ο φόβος και η τιμωρία ήταν στο προσκήνιο της μάθησης. Ο αριθμός των μαθητών μέσα στην τάξη έφτανε καμία φορά και τους πενήντα και στα θρανία κάθονταν μέχρι και τρία άτομα μαζί.Όλες αυτές οι αντίξοες συνθήκες έκαναν τα παιδιά να προσπαθούν μέσα απο τα γράμματα να βρουν έναν διαφορετικό "δρόμο" από αυτόν  που βρίσκονταν.Μόνη διέξοδος τα γράμματα που θα τους εξασφάλιζε ένα πολυπόθητο εισιτήριο για μία καλύτερη ζωή!!!!!! Η Μάνη έβγαλε άξιους επιστήμονες που ακούστηκαν σε όλη την Ελλάδα , ακόμα και στο εξωτερικό.Επιστήμονες όπως Ο Γρηγόριος Σκαλκέας Έλληνας ιατρός, πανεπιστημιακός, ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΤΙΛΕΑΣ...Ο στρατηγός Καρδιολόγος διοικητης του στρατιωτικού νοσοκομείου 401,ο Δημήτριος Λιαντίνης Νικολακάκος πανεπιστημιακός, φιλόσοφος, ποιητής, συγγραφέας και μεταφραστής ,ο Ο Παναγιώτης K. Μπεχράκης,Πνευμονολόγος - Εντατικολόγος, Ο Κυριάκος Κάσσης Σπούδασε στη Νομική Σχολή Αθηνών, στο τμήμα Νομικών, Πολιτικών και Οικονομικών σπουδών και στη Σχολή του Σταυράκου, τη τέχνη του κινηματογράφου και των κινηματογραφιστών,ο Χρήστος Γούδης,Καθηγητής αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών, ποιητής και συγγραφέας, μεταφραστής ξένης λογοτεχνίας, Ο Στίβεν Αντωνάκος  γλύπτης πρωτοπόρος καλλιτέχνης με ευρεία καταξίωση, έζησε και εργάστηκε στη Νέα Υόρκη,Ο Νίκων Αρκουδέας απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών Αστυνομίας Πόλεων και της Παντείου Ανώτατης Σχολής Πολιτικών Επιστημών (σημερινό Πάντειο Πανεπιστήμιο,O Δημήτριος Καλαποθάκης του Οικονόμου υπήρξε μια από τις σημαίνουσες φυσιογνωμίες της ελληνικής δημοσιογραφίας στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, Κωνσταντίνος Ελευθερουδάκης «Διεθνές Βιβλιοπωλείο Ελευθερουδάκη» ο Γεώργιος Λουκάκος γενικός ιατρός ,Κυριάκος Κυριακόγγονας οδοντίατρος  και πολλοί άλλοι  που τίμησαν την καταγωγή τους!!!!!!